Khám Phá Sự Khác Biệt Giữa Perpetual Và Hợp Đồng Đáo Hạn

Khám Phá Sự Khác Biệt Giữa Perpetual Và Hợp Đồng Đáo Hạn

Lời Giới Thiệu Từ Chuyên Gia

Chào mừng các nhà giao dịch tương lai đến với thế giới phức tạp nhưng đầy tiềm năng của giao dịch hợp đồng tương lai tiền điện tử. Là một chuyên gia trong lĩnh vực này, tôi hiểu rằng việc nắm vững các công cụ cơ bản là bước đầu tiên và quan trọng nhất để đạt được thành công bền vững. Trong không gian phái sinh tiền điện tử, hai loại hợp đồng phổ biến nhất là Hợp đồng tương lai Vĩnh viễn (Perpetual Futures) và Hợp đồng tương lai Đáo hạn (Expiry Futures). Mặc dù cả hai đều cho phép các nhà giao dịch suy đoán về giá tài sản cơ sở mà không cần sở hữu tài sản vật lý, sự khác biệt cốt lõi của chúng nằm ở cơ chế thanh toán và thời hạn hợp đồng. Việc hiểu rõ sự khác biệt này là chìa khóa để lựa chọn công cụ phù hợp với chiến lược giao dịch của bạn. Bài viết này sẽ đi sâu vào từng loại, phân tích các ưu điểm, nhược điểm và những yếu tố quan trọng cần cân nhắc.

Phần I: Hợp Đồng Tương Lai Đáo Hạn (Expiry Futures) – Nền Tảng Truyền Thống

Hợp đồng tương lai đáo hạn là hình thức hợp đồng phái sinh cổ điển nhất, có nguồn gốc từ thị trường hàng hóa truyền thống.

Định Nghĩa và Cơ Chế Hoạt Động

Hợp đồng tương lai đáo hạn là một thỏa thuận pháp lý giữa hai bên để mua hoặc bán một tài sản cơ sở (ví dụ: Bitcoin) vào một ngày cụ thể trong tương lai (ngày đáo hạn) với một mức giá đã được xác định trước (giá thực hiện).

Điểm cốt lõi của hợp đồng đáo hạn là:

1. Ngày Đáo Hạn Cố Định: Mỗi hợp đồng có một ngày hết hạn cụ thể. Khi đến ngày này, hợp đồng sẽ được thanh toán. Việc thanh toán này có thể là thanh toán bằng tiền mặt (thường thấy trong crypto) hoặc giao hàng vật lý (ít phổ biến hơn trong crypto). 2. Thanh Toán Cuối Cùng: Khi hợp đồng đáo hạn, vị thế sẽ được đóng lại. Lợi nhuận hoặc thua lỗ được xác định dựa trên sự chênh lệch giữa giá thực hiện và giá thị trường tại thời điểm đáo hạn. Bạn có thể tham khảo thông tin chi tiết hơn về Hết hạn hợp đồng.

Ưu Điểm của Hợp Đồng Đáo Hạn

• Tính Chuẩn Hóa: Chúng thường tuân theo các quy tắc và chu kỳ thanh toán được xác định rõ ràng, tạo ra sự minh bạch nhất định.
• Giảm Thiểu Sự Biến Động Giá Do Funding Rate: Vì hợp đồng có ngày hết hạn, áp lực mua/bán liên tục được giải phóng tại ngày thanh toán. Do đó, không có nhu cầu duy trì cơ chế phí tài trợ (Funding Rate) như ở hợp đồng vĩnh viễn.

Nhược Điểm của Hợp Đồng Đáo Hạn

• Yêu Cầu Quản Lý Vị Thế Chủ Động: Nhà giao dịch buộc phải đóng vị thế hoặc thực hiện Rollover (chuyển vị thế sang hợp đồng kỳ hạn tiếp theo) trước ngày đáo hạn. Việc quên Rollover có thể dẫn đến việc thanh lý không mong muốn hoặc phải thanh toán theo giá thị trường cuối cùng.
• Tính Thanh Khoản Phân Tán: Thanh khoản có thể tập trung vào các kỳ hạn gần nhất, khiến các hợp đồng xa hơn kém hấp dẫn hơn.

Phần II: Hợp Đồng Tương Lai Vĩnh Viễn (Perpetual Futures) – Sự Đổi Mới Của Crypto

Hợp đồng tương lai vĩnh viễn, được tiên phong bởi sàn BitMEX, đã trở thành sản phẩm phái sinh tiền điện tử phổ biến nhất. Chúng được thiết kế để mô phỏng gần nhất có thể giao dịch giao ngay (spot trading) mà không có ngày hết hạn.

Định Nghĩa và Cơ Chế Hoạt Động

Hợp đồng vĩnh viễn là một hợp đồng phái sinh không có ngày đáo hạn. Về cơ bản, bạn có thể giữ vị thế mua (Long) hoặc bán khống (Short) vô thời hạn, miễn là bạn duy trì đủ ký quỹ (Margin).

Yếu Tố Quan Trọng Nhất: Funding Rate (Phí Tài Trợ)

Vì không có ngày đáo hạn để cân bằng cung cầu, thị trường sử dụng cơ chế "Funding Rate" để neo giá hợp đồng vĩnh viễn gần với giá giao ngay (Spot Price).

1. Nếu Giá Hợp Đồng > Giá Giao Ngay (Thị trường đang Long nhiều hơn): Funding Rate sẽ là số dương. Những người giữ vị thế Long sẽ trả phí cho những người giữ vị thế Short. Điều này khuyến khích bán khống và thu hút người mua vào vị thế Long, giúp kéo giá hợp đồng về gần giá giao ngay. 2. Nếu Giá Hợp Đồng < Giá Giao Ngay (Thị trường đang Short nhiều hơn): Funding Rate sẽ là số âm. Những người giữ vị thế Short sẽ trả phí cho những người giữ vị thế Long. Điều này khuyến khích mua vào và thu hút người bán khống, giúp kéo giá hợp đồng lên.

Funding Rate thường được thanh toán mỗi 8 giờ (tùy sàn). Đây là chi phí giao dịch quan trọng mà nhà giao dịch phải tính đến khi nắm giữ vị thế qua nhiều chu kỳ.

Ưu Điểm của Hợp Đồng Vĩnh Viễn

• Không Cần Rollover: Sự linh hoạt tuyệt đối là điểm hấp dẫn lớn nhất. Nhà giao dịch có thể giữ vị thế lâu dài mà không cần lo lắng về việc thanh toán hợp đồng.
• Tính Thanh Khoản Cao: Do tính phổ biến, các hợp đồng vĩnh viễn (như BTC/USDT Perpetual) thường có tính thanh khoản cao nhất trên thị trường.
• Phù Hợp Với Chiến Lược Giao Dịch Ngắn Hạn: Chúng lý tưởng cho các chiến lược giao dịch trong ngày (day trading) hoặc giao dịch lướt sóng (scalping) khi không muốn bị ràng buộc bởi lịch trình đáo hạn.

Nhược Điểm của Hợp Đồng Vĩnh Viễn

• Chi Phí Nắm Giữ Vị Thế (Funding Cost): Nếu thị trường liên tục nghiêng về một phía, phí tài trợ có thể trở thành một chi phí đáng kể, làm xói mòn lợi nhuận hoặc tăng chi phí nắm giữ vị thế Short.
• Rủi Ro Thanh Lý Cao Hơn: Do không có sự "làm mới" giá trị tại ngày đáo hạn, nếu thị trường biến động mạnh và ký quỹ của bạn không đủ, vị thế sẽ bị thanh lý. Việc quản lý rủi ro bằng đòn bẩy là cực kỳ quan trọng, như đã đề cập trong Làm chủ giao dịch hợp đồng tương lai crypto: Từ đòn bẩy cao đến quản lý rủi ro và tận dụng API hiệu quả.

Phần III: Bảng So Sánh Chi Tiết

Để làm rõ hơn sự khác biệt, bảng dưới đây tổng hợp các yếu tố chính giữa hai loại hợp đồng:

So Sánh Giữa Perpetual Futures và Expiry Futures

Đặc Điểm	Hợp Đồng Tương Lai Vĩnh Viễn (Perpetual)	Hợp Đồng Tương Lai Đáo Hạn (Expiry)
Ngày Đáo Hạn	Không có (Vô thời hạn)	Có ngày đáo hạn cố định
Cơ Chế Cân Bằng Giá	Funding Rate (Phí Tài Trợ)	Giá thực hiện và thanh toán tại ngày đáo hạn
Chi Phí Nắm Giữ Vị Thế Dài Hạn	Phí Funding Rate (Có thể dương hoặc âm)	Không có chi phí Funding Rate (Nhưng có chi phí Rollover nếu muốn tiếp tục)
Tính Thanh Khoản	Thường rất cao (Đặc biệt là các cặp chính)	Thanh khoản phân tán theo các kỳ hạn khác nhau
Sự Phù Hợp Với Chiến Lược	Giao dịch ngắn hạn, lướt sóng, đầu cơ xu hướng tức thời	Hedging dài hạn, giao dịch dựa trên sự chênh lệch giá giữa các kỳ hạn
Rủi Ro Thanh Lý	Liên tục, phụ thuộc vào biến động giá và ký quỹ	Chỉ xảy ra tại ngày đáo hạn nếu giá không đạt mức mong muốn (hoặc nếu vị thế bị đóng trước đó)

Phần IV: Khi Nào Nên Chọn Loại Hợp Đồng Nào?

Việc lựa chọn giữa Perpetual và Expiry Futures phụ thuộc hoàn toàn vào mục tiêu và khung thời gian giao dịch của bạn.

1. Lựa Chọn Perpetual Futures Khi:

   *   Bạn muốn giao dịch theo các biến động giá hàng ngày hoặc hàng giờ mà không bị ràng buộc bởi lịch trình.
   *   Bạn muốn tận dụng đòn bẩy cao để tối đa hóa lợi nhuận trên các biến động nhỏ.
   *   Bạn đang thực hiện các chiến lược giao dịch theo xu hướng ngắn hạn hoặc giao dịch chênh lệch giá (arbitrage) giữa các sàn giao dịch.
   *   Bạn đã thành thạo các nguyên tắc quản lý rủi ro, đặc biệt là việc theo dõi Funding Rate và duy trì ký quỹ.

2. Lựa Chọn Expiry Futures Khi:

   *   Bạn muốn thực hiện chiến lược Hedging (phòng ngừa rủi ro) cho danh mục đầu tư tiền điện tử dài hạn của mình.
   *   Bạn tin rằng giá tài sản sẽ đạt đến một mức nhất định vào một ngày cụ thể (ví dụ: dự đoán sự kiện ra mắt sản phẩm).
   *   Bạn muốn tránh hoàn toàn chi phí Funding Rate, ngay cả khi điều đó có nghĩa là phải thực hiện Rollover thủ công.
   *   Bạn muốn tham gia vào các chiến lược giao dịch chênh lệch giá giữa các kỳ hạn (Calendar Spreads), một kỹ thuật nâng cao hơn. Để hiểu rõ hơn về cách xây dựng chiến lược giao dịch, bạn có thể tham khảo Chiến Lược Giao Dịch Hợp Đồng Tương Lai Crypto: Quản Lý Rủi Ro Và Phân Tích Kỹ Thuật Hiệu Quả.

Phần V: Góc Nhìn Của Chuyên Gia Về Tương Lai Thị Trường

Trong những năm gần đây, thị trường tiền điện tử đã chứng kiến sự thống trị áp đảo của Hợp đồng Vĩnh viễn. Chúng cung cấp sự linh hoạt mà các nhà giao dịch hiện đại yêu cầu. Tuy nhiên, điều này không làm giảm đi giá trị của Hợp đồng Đáo hạn.

Đối với các tổ chức lớn và các quỹ phòng hộ, Hợp đồng Đáo hạn vẫn là công cụ ưa thích cho các chiến lược phòng ngừa rủi ro (hedging) dài hạn vì chúng cung cấp sự chắc chắn về ngày thanh toán và tránh được sự không chắc chắn của Funding Rate.

Đối với nhà giao dịch cá nhân mới tham gia, tôi đặc biệt khuyến nghị bắt đầu với Hợp đồng Vĩnh viễn (thường là các cặp USDT-M Futures) với đòn bẩy thấp. Điều này cho phép bạn làm quen với cơ chế Funding Rate và quản lý ký quỹ mà không phải đối mặt với áp lực thời gian của ngày đáo hạn.

Kết Luận

Sự khác biệt cơ bản giữa Perpetual và Expiry Futures nằm ở trục thời gian: Vĩnh viễn là vô thời hạn, được điều chỉnh bằng Funding Rate; Đáo hạn là hữu hạn, được điều chỉnh bằng ngày thanh toán. Là một nhà giao dịch thông minh, bạn cần hiểu rõ cơ chế hoạt động của từng công cụ để tối ưu hóa chiến lược của mình. Hãy luôn ưu tiên quản lý rủi ro, bất kể bạn chọn loại hợp đồng nào, vì giao dịch phái sinh luôn đi kèm với rủi ro mất vốn đáng kể.

Các sàn giao dịch Futures được khuyến nghị

Sàn	Ưu điểm & tiền thưởng Futures	Đăng ký / Ưu đãi
Binance Futures	Đòn bẩy lên tới 125×, hợp đồng USDⓈ-M; người dùng mới có thể nhận tới 100 USD voucher chào mừng, thêm 20% giảm phí spot trọn đời và 10% giảm phí futures trong 30 ngày đầu	Đăng ký ngay
Bybit Futures	Hợp đồng perpetual nghịch đảo & tuyến tính; gói chào mừng lên tới 5 100 USD phần thưởng, bao gồm coupon tức thì và tiền thưởng theo cấp bậc lên tới 30 000 USD khi hoàn thành nhiệm vụ	Bắt đầu giao dịch
BingX Futures	Copy trading & tính năng xã hội; người dùng mới có thể nhận tới 7 700 USD phần thưởng cộng với 50% giảm phí giao dịch	Tham gia BingX
WEEX Futures	Gói chào mừng lên tới 30 000 USDT; tiền thưởng nạp từ 50–500 USD; bonus futures có thể dùng để giao dịch và thanh toán phí	Đăng ký WEEX
MEXC Futures	Tiền thưởng futures có thể dùng làm ký quỹ hoặc thanh toán phí; các chiến dịch bao gồm bonus nạp (ví dụ: nạp 100 USDT → nhận 10 USD)	Tham gia MEXC

Tham gia cộng đồng của chúng tôi

Theo dõi @startfuturestrading để nhận tín hiệu và phân tích.